-
1 nad
Ⅰ praep. 1. (powyżej) over, above- nad kimś/czymś [znajdować się] over a. above sb/sth- nad głównym wejściem over a. above the main entrance- łuna nad miastem a glow over the city- 1500 metrów nad poziomem morza 1,500 metres above sea level- miał siniak nad lewym okiem he had a bruise over a. above his left eye- mieszkali nad sklepem they lived over a. above the shop- rano nad miastem przeszła burza a storm broke over the city in the morning- tumany kurzu unosiły się nad drogą clouds of dust rose over the road- piłka przeleciała wysoko nad poprzeczką the ball went high over the bar- pochylić się nad kimś/czymś to lean a. bend over sb/sth- pochyliła się nad kołyską she leaned a. bent over the cot- pochylali się nad mapą they were bending over a map- nad coś [kierować się] over a. above sth- balon wzbił się nad chmury the balloon soared up above the clouds- myśliwce nadleciały nad miasto fighter planes flew over the city2. (w pobliżu) nad Wisłą/Bałtykiem on the Vistula/the Baltic- Wiedeń leży nad Dunajem Vienna lies on the Danube- kupili dom nad jeziorem they bought a house on a. by a lake- opalali się nad rzeką they were sunbathing by the river- spacer nad brzegiem rzeki/Sekwany a walk along a. by the riverside/along the Seine- nad coś [kierować się] to sth- pojechać nad morze to go to the seaside- pójść na spacer nad jezioro to take a walk to the lake- wycieczka nad Wigry a trip to Lake Wigry3. (wskazuje na podporządkowanie) over- być a. stać nad kimś to be over sb- nad sobą miał dyrektora finansowego above him he had the financial director- kontrola nad czymś control over a. of sth- mieć nadzór nad czymś to supervise sth, to have control over sth- sprawować władzę nad czymś to exercise authority a. power over sth- przewaga nad kimś/czymś superiority a. the advantage over sb/sth- opieka nad ludźmi w podeszłym wieku care of the elderly4. (wskazuje na temat) on, about (czymś sth)- dyskusja nad budżetem discussion on a. about the budget- dyskutowali nad projektem uchwały they were discussing the (draft) bill- praca nad czymś work on a. at sth- pracować nad planami budynku to work on the design of a building- rozmyślać nad czymś to ponder on a. over sth- medytować nad czymś to meditate on a. upon sth- siedzieć nad książką to pore over a book- ślęczeć nad lekcjami to slog away at one’s homework pot.5. (z określeniami wyrażającymi uczucia) at, for, over- ich zachwyt nad jego obrazami their delight over his paintings- użalić się nad kimś to feel sorry for sb, to pity sb- użalać się nad sobą a. nad własnym losem to feel sorry for oneself pot., pejor.; to bemoan one’s lot książk., żart.- znęcać się nad kimś to torment sb- zlituj się nade mną/nad nim have mercy on me/him6. (tuż przed) (just) before- nad ranem/wieczorem (just) before dawn a. daybreak/dusk a. nightfall7. książk. (bardziej niż) than- nic straszniejszego nad wojnę nothing more terrible than war- cóż piękniejszego nad miłość what can be more beautiful than love?- kochać kogoś nad życie to love sb more than life itself- nad wszystkie rozrywki uwielbiał kino of all pastimes he adored the cinema more than anything else- praca nad siły superhuman work- poeta nad poetami a towering poet- przebój nad przeboje an all-time hit- skandal nad skandale a scandal to end all scandals- łotr nad łotrami an arch-villain; a consummate villain książk.- nade wszystko above all (else), more than anything (else)- nade wszystko cenił spokój he valued peace and quiet more than anything a. above all else- była sławna, bogata, a nade wszystko urodziwa she was famous, rich, and, above all, good-lookingⅡ nad- w wyrazach złożonych (wskazujące na wyższy stopień) nadkomisarz chief superintendent GB- nadczułość hypersensitivity* * *prepnad morze/rzekę — to the seaside/river* * *prep.+ Ins.1. (= powyżej, ponad) above, over; nad głową (= w górze) overhead.2. (= na brzegu l. krawędzi, blisko) nad (samą) granicą at the (very) border, near the border; nad grobem at the graveside; przen. (= blisko śmierci) at death's door, with one foot in the grave; nad morzem at the seaside, on the sea; nad rzeką/jeziorem on the river/lake; Waszyngton leży nad Potomakiem Washington lies l. is located on the Potomac River; nad przepaścią t. przen. on the edge of a precipice; nad ranem in the early morning.3. (przedmiot uwagi l. kontroli) litować się nad kimś feel pity for sb; (= okazywać komuś miłosierdzie) have l. take pity on sb; mieć przewagę nad kimś have the advantage on l. over sb, have the upper hand over sb; opieka nad dziećmi child care; pastwić się nad kimś torment sb; płakać nad czymś cry over sth; rozpaczać nad kimś/czymś lament for sb/sth; sprawować władzę nad kimś/czymś rule sb/sth; form. have/hold dominion over sb/sth; stracić panowanie nad sobą lose one's temper; pot. blow one's top, blow a gasket, hit the ceiling.4. (temat rozważań l. dyskusji) debata nad ustawą/wnioskiem debate on a bill/motion; zastanawiać się nad czymś consider sth, pause over sth.5. (cel badań l. wysiłków) pracować nad czymś work on sth.6. lit. (podkreślenie wyjątkowości; często z archaiczną formą narzędnika) mistrz nad mistrzami l. nad mistrze master of l. over masters; Pieśń nad Pieśniami Bibl. the Song of Songs.prep.+ Acc.1. ( cel w przestrzeni) over, above; nad głowę above one's head; (= w górę) up; nad miasto over the town l. city.2. (= na brzeg) nad jezioro/morze/rzekę to the lake/sea/river.3. lit. ( porównanie lub wybór) than, above; cenić coś nad życie value sth above life; cóż jest (lepszego) nad wino? what (is) better than wine?; nade wszystko above all.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nad
-
2 pracować
-uję, -ujesz; vi( wykonywać pracę) to work; ( mieć posadę) to have a job; ( funkcjonować) to work, to operatepracować nad kimś/czymś — to work on sb/sth
pracować fizycznie/umysłowo — to do manual/mental work
* * *ipf.1. (= wykonywać pracę) work; pracować fizycznie do physical work; pracować umysłowo do nonmanual work; pracować zawodowo (jako...) work professionally (as a...); pracować naukowo do research; pracować dorywczo do odd jobs; pracować sezonowo work seasonally; pracować wydajnie work efficiently; pracować na akord do piece work; pracować na dniówkę work by the day; pracować na kawałek chleba l. na utrzymanie work for a living, earn one's living; pracować w pocie czoła sweat and slave; pracować jak mrówka work hard; pracować jak koń work like a horse; pracować jak dziki osioł work one's head off; pracuję na siebie I make my own living; pracuję dla tej firmy od dwóch lat I've been working for this company for two years; nad czym ostatnio pan pracuje? what have you been working on recently?; Marian pracuje nad sobą Marian is working on himself; czas pracuje na naszą niekorzyść time is against us.2. (= być zatrudnionym) work, be employed; pracować w fabryce/w szkole work in a factory/school; pracuję jako nauczyciel I work as a teacher.3. (= funkcjonować) work, function; serce pracuje prawidłowo the heart works l. functions properly; silnik pracował dotąd niezawodnie the engine has been functioning unfailingly so far; ta firma pracuje na eksport pot. this company produces export goods; linia produkcyjna pracuje pełną parą the production line operates at full blast; główka pracuje żart. ( o sobie) I have an idea! ( o kimś) ( z podziwem) that's a great idea!4. techn. (o materiale, konstrukcji) (= ulegać odkształceniom) deform.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pracować
-
3 prac|ować
impf vi 1. (trudnić się) to work; (ciężko) to labour, to toil; (być zajętym) to be busy- pracować fizycznie/umysłowo to do physical/intellectual work- pracować zawodowo/zarobkowo to have a career/a paid job- pracować społecznie to do voluntary work- pracuję zawodowo od dwudziestu lat I’ve been working for twenty years- pracować sezonowo/dorywczo to do seasonal work/odd jobs- pracować jako tymczasowo zatrudniony to temp, to work as a temp- nie mógł znaleźć stałej pracy, więc pracował dorywczo he couldn’t find a permanent job, so he was temping a. doing odd jobs- pracować bez wytchnienia/ze wszystkich sił/od świtu do nocy to work without respite/as hard as one can/from dawn to dusk- pracował w pocie czoła, aby wyżywić liczną rodzinę he worked his fingers to the bone to provide for his large family- pracować jak wół to work like a Trojan- pracować w godzinach nadliczbowych to work overtime- pracować na akord/na dniówkę to be on piecework/be paid on a daily basis- pracować na czyjeś utrzymanie a. na kogoś to work to support sb- pracuję na samochód/nowe mieszkanie I’m working to get enough money to buy a car/a new flat- bogate kraje długo pracowały na swój dobrobyt it took rich countries many years of hard work to become prosperous- pracować dla kogoś/czegoś to work for sb/sth- pracuję od lat dla ich firmy I’ve been working for their company for years- pracować nad kimś to work on sb- dużo pracował nad sobą, żeby wyćwiczyć pamięć he had to work hard to train his memory- pracować nad czymś to work at a. on sth- pisarz pracował nad nową książką the author was working on a new book- komisja sejmowa pracuje nad ustawą budżetową/o ubezpieczeniach społecznych a parliamentary committee is working on the budget bill/the social insurance bill- musisz pracować nad backhandem you must practise your backhand2. (zarobkować) to work- pracować jako nauczyciel/listonosz to work as a teacher/a postman- pracować w fabryce/w szpitalu to work at a factory/hospital- pracować w przemyśle/reklamie/ubezpieczeniach to work in industry/advertising/insurance- pracować na budowie to work as a builder a. on a building site- pracować etatowo/na pół etatu to have a full-time/part-time job- pracować w systemie zmianowym to work shifts- pracować na dziennej/nocnej zmianie to work days/nights- pracować przy sortowaniu listów to have a job sorting letters- pracować na komputerze/tokarce to work at the computer/lathe- pracować zawodowo przy domowym terminalu to telecommute- pracować głową to do intellectual work- pracować piórem to live by the pen- pracować łopatą to be a labourer- kobieta pracująca a working woman- pracujące matki working mothers3. (współpracować) to work, to cooperate (z kimś/czymś with sb/sth)- dobrze mi się z nim pracuje I like working with him- komisja pracuje z zespołem doradców the commission cooperates with a team of advisers- pracować z młodzieżą to work with young people4. (funkcjonować) [serce, płuca, nerki] to work; [biuro, sklep] to work; [maszyna, silnik] to work, to operate, to run- serce pracuje prawidłowo the heart is functioning normally- podczas pływania pracują wszystkie mięśnie when you swim, all your muscles work- jego umysł pracował sprawnie he was of sound mind- poczta dzisiaj nie pracuje the post office is closed today- sądy pracują opieszale the courts are slow in dealing with the business in hand- szpitale pracują bez przerwy hospitals work non-stop- sklepy pracują do dwudziestej shops stay open till 8 p.m.- wytwórnia pracuje na eksport/na rynek wewnętrzny the plant manufactures for export/for the home market- maszyna pracuje bez zarzutu the machine is running smoothly- tylko dwa z czterech silników pracują only two of the four engines work a. are working- pracować na zwolnionych obrotach to work a. be working at a slow pace- pracować za dwóch a. trzech to work like nobody’s business pot., to do the work of two a. three (men) pot.- czas pracuje dla niego a. na jego korzyść/przeciw niemu a. na jego niekorzyść time is on his side/against him- kto nie pracuje, ten nie je przysł. if you don’t work you shan’t eat przysł.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > prac|ować
-
4 komen|da
f Wojsk. 1. (rozkaz) command- wydać komuś komendę to give a. issue a command to sb- na moją komendę... on my command...2. (dowodzenie) command C/U- komenda nad kimś/czymś command of a. over sb/sth- komenda nad oddziałem command of the unit- objąć komendę nad czymś to take (over) a. assume (the) command of sth- objąć komendę nad batalionem to take command of the battalion- pod czyjąś komendą under sb’s command- sierżant miał pod komendą 15 żołnierzy the sergeant had 15 soldiers under his command3. (siedziba) headquarters pl- komenda policji/straży pożarnej/garnizonu the police/fire brigade/garrison headquarters- pracować w komendzie policji to work at (the) police headquarters■ jak na komendę in unison, all at once a. at the same instant- jak na komendę spojrzeliśmy w niebo we all looked at the sky at the same instantThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > komen|da
-
5 zaparcie
* * *n.1. (= poświęcenie) determination, self-denial, sacrifice, dedication, devotion; z zaparciem with all one's might, with might and main; robić coś z zaparciem be determined to do sth, do sth with determination; pracować z całym zaparciem nad czymś be working devotedly/with all determination on sth.2. (= zatwardzenie) constipation, astriction; cierpiący na zaparcia constipated, costive; wywoływać zaparcia constipate.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zaparcie
-
6 kończyć kończ·yć
-ę, -ysz1. vt1) pf s- [rozmowę] to end2) pf s- [obiad, zadanie] to finish3) pf u- [szkołę wyższą] to graduate from2. vi3. -
7 zwierzchnictwo
* * *n.(= władza) authority (nad kimś/czymś over sb/sth); (= dominacja) domination (nad kimś/czymś over sb/sth).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zwierzchnictwo
См. также в других словарях:
pracować — ndk IV, pracowaćcuję, pracowaćcujesz, pracowaćcuj, pracowaćował 1. «wykonywać jakąś pracę, spełniać jakieś czynności; zajmować się czymś, robić coś» Pracować fizycznie, umysłowo, naukowo. Pracować zawodowo, zarobkowo, społecznie. Pracować… … Słownik języka polskiego
trudzić się — {{/stl 13}}{{stl 7}} wykonywać coś z trudem, z dużym nakładem pracy, pracować nad czymś wymagającym sporego wysiłku; mozolić się, męczyć się, biedzić się nad czymś, ślęczeć nad czymś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Trudzić się nad przygotowaniem czegoś,… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
kamień — m I, D. kamieńenia; lm M. kamieńenie, D. kamieńeni 1. «bryła skalna, zwykle twarda, spoista i ciężka; niewielki odłamek takiej bryły; w górnictwie: urobek skały płonnej» Kamień polny, przydrożny, narzutowy. Kamienie nadbrzeżne. Posąg wykuty w… … Słownik języka polskiego
siedzieć — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIb, siedziećdzę, siedziećdzi, siedziećdział, siedziećdzieli {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} być w pozycji, w której cały ciężar ciała spoczywa na pośladkach, nogi są zwykle ugięte w… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
kamień — 1. Bodaj się tacy na kamieniu rodzili «oby takich (ludzi) było więcej» 2. Być komuś, stać się dla kogoś kamieniem (młyńskim) u szyi «być komuś ciężarem, przeszkodą, stwarzać kłopot swoją obecnością»: (...) stałem się dla Alicji kamieniem u szyi.… … Słownik frazeologiczny
zająć — dk Xc, zająćjmę, zająćjmiesz, zająćjmij, zająćjął, zająćjęła, zająćjęli, zająćjęty, zająćjąwszy zajmować ndk IV, zająćmuję, zająćmujesz, zająćmuj, zająćował, zająćowany 1. «zapełnić, wypełnić sobą lub czymś jakąś przestrzeń, powierzchnię czegoś»… … Słownik języka polskiego
zapamiętanie — n I 1. rzecz. od zapamiętać. 2. «stan intensywnego zajęcia się czymś, wyłącznego oddania się czemuś; zaciekłość, pasja» Pracować nad czymś w zapamiętaniu. zapamiętanie się rzecz. od zapamiętać się … Słownik języka polskiego
warsztat — 1. Brać, wziąć coś na warsztat «zabierać się, zabrać się do jakiejś pracy»: (...) reżyserzy chętnie biorą na warsztat sztuki obce. Wprost 888/1999. (...) komisja sejmowa niedawno, kilka tygodni temu (...) „wzięła na warsztat” sprawy… … Słownik frazeologiczny
indywidualnie — przysłów. od indywidualny a) w zn. 1: Postąpić, zachowywać się indywidualnie. b) w zn. 2: Odpowiadać za coś indywidualnie. Pracować nad czymś indywidualnie … Słownik języka polskiego
owocnie — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł., owocnieej {{/stl 8}}{{stl 7}} w sposób efektywny, osiągając dobre rezultaty; skutecznie, pożytecznie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Pracować nad czymś owocnie. Owocnie spędzić dzień. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
stać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Xa, stoję, stoi, stój {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} o ludziach: utrzymywać ciało w pozycji pionowej, opierając się na stopach : {{/stl 7}}{{stl 10}}Stać na palcach. Ledwo stoję na… … Langenscheidt Polski wyjaśnień